Waarom herbestemmen altijd opbrengt

Een open deur: gebouwen hebben hun gebruiksfunctie niet voor de eeuwigheid. Dat blijkt eens te meer nu het coronavirus onze samenleving op z’n kop zet. We weten nu dat scholen echt te klein kunnen zijn, ook zonder uit hun voegen te barsten. En we weten plots heel goed dat thuiswerk in veel opzichten gezonder kan zijn dan landschapskantoren. De samenleving verandert – en de eisen die we stellen aan gebouwen veranderen mee. Aan sneltempo. Dat is waarom de idee van herbestemmen zoveel bestaansreden heeft en zo’n opgang maakt.

Dat de overheid intussen ook een betonstop of bouwshift afkondigde, is alleen maar een extra argument om ons bestaand patrimonium duurzaam te herbestemmen naar rendabeler en beter gebruik. En ook al zijn er maar weinig architecten echt gespecialiseerd in herbestemmen, iedereen is het er intussen wel volmondig mee eens dat de ruimte in Vlaanderen volgebouwd geraakt. En dat tussen alle bestaande bouwvolumes echte pareltjes zitten, die met kennis van zaken een tweede, derde, en waarom geen twintigste leven kunnen krijgen. Met vaak heel uitdagende en onverwachte nieuwe gebruiksfuncties.

Herbestemmen is een specifieke mindset voor de architect en de stedenbouwkundige. Wat zinvol en bruikbaar is, blijft behouden. Niet in het minst een stevige gebouwstructuur. Heel vaak herbestemmen we aantrekkelijke gebouwen op een toplocatie, boordevol schoonheid en met een rijke geschiedenis. Die facetten slim combineren tot hedendaags gebruik, dat is de uitdaging voor de architect en stedenbouwkundige die herbestemt. Als echt vooruitziende stedenbouwkundigen en architecten denken we bij bow architecten daarbij al aan alternatieve invulling na de eerste herbestemming. Hoe zullen gebruikers het gebouw laten evolueren? Hoe zorgen we ervoor dat een ruimte makkelijk opgesplitst kan worden, of polyvalent gebruikt kan worden? Hoe kan die unieke vergaderzaal met adembenemend zicht ooit restaurant of loft worden?

Telkens blijven we zoeken tot we de ideale mix hebben gevonden. Zo houden we rekening met de ligging, de mobiliteit rondom de site, de nood aan groen en water, de eventuele erfgoedwaarde van het gebouw, de bestaande indeling en het huidige interieur – en natuurlijk ook alle geldende regelgeving zoals het gewestplan, een bijzonder plan van aanleg (BPA) en het ruimtelijke uitvoeringsplan (RUP). We nemen ook woon-, winkel- en werktrends mee op in onze analyse, net als kernverdichting en de opkomst van de deeleconomie (zoals huren van parkeerplaatsen en vergaderzalen naargelang de noodzaak). We blijven zoeken en tekenen een masterplan uit waarvan het plaatje precies klopt: een betaalbare, rendabele herbestemming die gebouwen met een rijk verleden een schitterende toekomst geeft

Uit ervaring weten we dat een herbestemming pas echt succesvol is als het plaatje helemaal klopt. Daarom bedenken we de volledige projectontwikkeling met één geolied multidisciplinair team, zodat bij de schakels tussen verschillende disciplines geen cruciale knowhow verloren gaat of ontbreekt. En alleen zo zorgen we ervoor dat de aanvraag van de omgevingsvergunning rekening houdt met alle noden van, in voorkomend geval, co-housing, of dat het mobiliteitsbeleid afgestemd is op eventuele co-workingspaces. Of dat ook de energiestromen in het gebouw volledig toekomstproof uitgetekend zijn. In dat denk- en ontwikkelproces nemen we ook de bouwheer of investeerder van a tot z mee, dankzij heldere 3D-modellen die alle informatie bevatten, het zogenaamde Building Information Modelling of BIM.

Esthetiek is een samenspel van architectuur, schoonheid en omgeving. Wanneer deze drie componenten met elkaar in harmonie komen, dan spreken we van esthetiek. Met de opkomende trend van de circulaire economie zal dit begrip in de toekomst veel vaker aan duurzaamheid gekoppeld worden. Als architect wil je geen zielloze constructies maken, daarom beginnen we bij bow pas te ontwerpen als we op dezelfde hartslag van de omgeving en het gebouw zitten. De cirkel is voor ons, herbestemmers, pas rond wanneer het totaalplaatje klopt; van esthetiek tot duurzaamheid tot een perfecte mix van gebruiksfuncties.