Herbestemmen op maat van de mobiliteit van morgen

Vandaag willen wij als ruimtelijk planners inspelen op de mobiliteit van morgen. Met welke vervoersmiddelen gaan en komen mensen naar onze gebouwen en stadsdelen? Door rekening te houden met veranderende mobiliteit, blijven herbestemmingen ook over twintig jaar erg aantrekkelijke en bereikbare hotspots. Ook wanneer zoals verwacht de steden in ons land tegen 2060 tot een kwart meer inwoners zullen hebben. Wordt de stadsrand dan parking – of zullen er meer randparkings zijn?

Bij bow architecten hebben we een eigen visie ontwikkeld op de mobiliteit van morgen – en hoe we daarop vandaag al slim inspelen in onze herbestemmingsprojecten. Door vooruit te denken. Dat is nodig, want alleen zo maken we onze ontwerpen future-proof.

We zijn ervan overtuigd dat de beweging naar stadskernen met hogere kwaliteit van leven is ingezet, samen met een vergroening van onze mobiliteit. We zullen de auto niet massaal overboord gooien, maar we gaan hem met z’n allen wel minder en duurzamer gebruiken.

De tendens naar een andere levenskwaliteit en groenere mobiliteit mag dan wel duidelijk zijn, we zijn er nog niet. Steden en gemeenten, maar ook ruimtelijk planners en architecten, zullen nog een grote dosis durf en lef nodig hebben om weerstand om te buigen in draagvlak. De inwoners van de eerste auto-arme en autovrije stadscentra waren destijds ook niet onverdeeld blij. Of denk maar aan het getouwtrek bij het schrappen van parkeerplaatsen en de wijziging van tweerichtingsverkeer naar eenrichtingsverkeer. Uiteenlopende voorbeelden werden niet teruggedraaid, integendeel. Na een positieve evaluatie, groeide de omvang en het aantal geschrapte parkeerplaatsen, éénrichtingsstraten en autovrije stadscentra vaak zelfs zienderogen.

In onze ontwerpen houden we daarom vandaag rekening met de mobiliteit van en het ruimtelijk beleid van morgen. We voorspellen een keten van kernen. De kernen combineren op hun beurt verschillende functies, zoals wonen, onderwijs, winkelen, zorgen, werken en ontspanning. Ze staan op zichzelf. Dat doen stads- en dorpskernen vandaag al, maar ook universiteitscampussen en ziekenhuissites zijn goed op weg om dorpen op zichzelf te worden. Kernen, dus.

De kernen zullen meer en meer verbonden raken met elkaar. Van de ene kern naar de andere gaan, zal vlotter gaan dan vandaag, want leven en beleven, daarvoor moet je in de kernen zijn en niet erbuiten. Vlotte verbindingen tussen de kernen zullen aan belang winnen. Denk aan de kusttram of het Gewestelijk Express Net in Brussel. Vlot aansluiten op de mobiliteitsknooppunten wordt cruciaal, net als toegankelijke infrastructuur. Of erop voorzien zijn, zoals elektrische oplaadpunten, zowel voor de auto als voor de fiets. Wie voorzag dat pakweg tien jaar geleden?

Ons punt is duidelijk: het mobiliteitsvraagstuk maakt integraal deel uit van het uittekenen van de herbestemming. Vaak moeten we daarvoor in gesprek gaan met andere ruimtelijk planners, zoals de dienst stedenbouw of de verantwoordelijken voor gewestplannen en Ruimtelijke UitvoeringsPlannen (RUP’s). Dat kunnen we alleen als we zelf al goed voorbereid zijn, met concrete antwoorden op mobiliteitsvragen zoals wie zal naar het herbestemde gebouw komen, vandaag en morgen. Wanneer in de week, in het weekend, en met welke vervoersmiddelen? Zullen mensen zich vooral verplaatsen om te ontspannen en minder voor hun werk, omdat ze meer telewerken?

Kortom: hoe houden we rekening met – en laten we ruimte voor evoluties die vroeg of laat doorzetten? Kunnen we nu al rekening houden met smart citytechnologie die verkeersstromen kan geleiden op basis van GPS-signalen, of met ruimte die nodig zal zijn voor deelfietsen, deelauto’s en deelsteps? Waar zouden pakjes en hele boodschappenmanden door koeriers veilig afgezet kunnen worden – en zullen brievenbussen nog nodig zijn?

Een architect die een site nieuw leven geeft, doet er daarom goed aan om een gebruikt gebouw van gisteren, vandaag een nieuwe bestemming te geven die ook morgen en overmorgen de tand des tijds doorstaat – ook op mobiliteitsvlak.